رکن اصلی فصل «بهجای تنبیه» در تربیت فرزند
امیدوارم فرصت مطالعه مطالب شماره قبل را یافته و آنها را بررسی و تحلیل کرده باشید. درک این نکته اساسی که در این کشمکشهای ارتباطی و کلامی، کودک باید احساس کند که نتایج عملکرد خود را میبیند، بسیار ضروری است. حال چگونه میتوان چنان باظرافت گام برداشت که کودک برای هر تصمیم با رفتار خودش مخیر باشد و بداند که نتیجه آن چیست تا بتواند با آگاهی بیشتر انتخاب کند؟ این اساسیترین پایه و رکن فصل «بهجای تنبیه» است.
در حقیقت کودک همانطور که در بازی زندگی کودکانه و مهم خویش قرار دارد در تعاملات و ارتباطات با والدین چنانچه بهتدریج نتایج روشن هر عملکرد و رفتارش را ببیند میتواند در تصمیمهای بعدی و بعدی خویش با اشراف و دقت بهتر و بیشتری شرایط و گزینههای انتخابی خود و عواقبش را بسنجد و اقدام کند. به همین دلیل در آخرین گام مثال فروشگاه، پدر تأکید میکند که میبینم که تصمیم خود را گرفتهای! اکنون میخواهیم با این توجه و درک داستان را ادامه دهیم. در بسیاری از موارد در گامهای ارائهشده مسئله حلشده یا قابلکنترل میشود. پدر تاکنون با حفظ شرایط و برنامه خودشان در فروشگاه برای مدیریت هیجانها و تنظیم رابطه حسنه تلاش کرده است.
حال چنانچه رفتار نامناسب کودک ادامه داشت یا به حدی شدید شد که به گامهای دیگری نیاز داشت میتوان به این شکل عمل کرد؛ پدر با همان روش «اقدام کنید» میتواند بگوید: فکر کنم باید به خانه برویم و در همان حال به این کار اقدام کند. یا به یک گام قبل برگردد و بگوید شاید تصمیم سختی باشد اما یا میتوانی آرام در چرخ بنشینی یا به خانه برگردیم، انتخاب کن. سپس در صورت تداوم مسئله به ترک فروشگاه اقدام کنند. البته این نکته روشن است که وقتی کودک را بین دو موضوع مخیر میگذاریم دقت کنیم که:
1- قابل انجام باشند؛
2- گزینههای پیشنهادی باهم تناسب داشته باشند؛
3- آنچه در مقابل برنامه قرار میگیرد (مثل برگشت به خانه در برنامه خرید) خوشایند و زیباتر از وضعیت حضور در برنامه نباشد (مثل رفتن به شهربازی).
اینها مدلهایی است که میتوانیم با جملات مختلف، حالات گوناگون و تقدم و تأخر از آنها استفاده کنیم. البته در تمام این مراحل باید اصول و گامهای بیانشده، در این فصل، همواره مدنظرمان باشد و بهویژه کودک تصمیم و اقدامهای ما را نتیجه رفتار خودش بداند بههرحال در چنین شرایطی که مسئله مرتب تداوم داشته و باوجود تلاشهای انجامشده و گامهای طی شده، قابلحل نبوده است آخرین اقدام میتواند ترک فروشگاه و برگشت به منزل باشد. یعنی همانجایی که در تصمیم آخر و توقف برنامهمان او را مخیر گذاشته بودیم.
دکتر امیرمحمد شریف
روزنامه خراسان/خراسان رضوی – مورخ چهارشنبه 1393/04/25 شماره انتشار 18737
دیدگاهتان را بنویسید