پنج گام برای برقراری ارتباط با فرزند
برای ورود به قسمت دوم فصل «به‌جای تنبیه»، داشتن حداقلی از آمادگی لازم بود که در داستان امیر و تمرین‌هایش سعی کردیم آن را ایجاد کنیم. همچنین اطلاع والدین از سبک والدگری خودشان، کمک ضروری و مؤثری برای ورود به قسمت جدید بود که شیوه انجامش را در شماره گذشته بیان کردیم. اکنون با استعانت از حضرت پروردگار، می‌خواهیم گام جدید را برداریم.
فرض می‌کنیم در ادامه داستان امیر، باوجود واکنش مناسب مادر (آموزشگر هیجان یعنی رفتار مادر سوم) بازهم این مسئله تکرار شد. بدون شک در این موارد هر دو طرف ارتباط (مادر و کودک) دچار برانگیختگی می‌شوند و این برانگیختگی دوطرفه یکی از مشخصات اصلی فصل «به‌جای تنبیه» بود. البته یادآوری خصوصیت دیگر این فصل یعنی داشتن یک گذشته، حال و آینده و لزوم مدیریت طولانی‌تر برنامه‌ها نیز به فهم بهتر مطلب کمک می‌کند. حال سؤال این است زمانی که همه این راه‌ها انجام شد و بازهم مسئله باقی است چه باید کرد؟ آیا دیگر راهی به‌جز تنبیه باقی می‌ماند؟ در اینجا باید توجه داشت که انسان یک موجود پیچیده و خودمختار است و لذا نمی‌توان به‌طور دقیق همه‌چیز را نکته به نکته درباره او پیش‌بینی و اجرا کرد. لذا آنچه دیده می‌شود ممکن است در ظاهر بسیار ساده به نظر آید ولی در باطن بسیار پیچیده باشد. برای مسائل و مشکلات پیچیده ما به راه‌حل‌ها و روش‌های پیچیده‌تری نیاز خواهیم داشت.
تأکیدی که طی چند شماره اخیر برای درک بهتر و کسب مهارت‌های بیشتر داشتیم به‌منظور آمادگی مناسب‌تر برای ورود به این قسمتِ پیچیده‌تر بود. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد فرزند ما ضمن رسیدن به حداقلی از رشدهای فکری و احساسی، در حال مقاومت یا واکنش‌های بی‌برنامه و دلخوری‌های کودکانه خویش است. به‌طوری‌که دیگر مانند گذشته همراهی نمی‌کند و می‌خواهد خودش مسائل را درک و تحلیل کند و سپس بر آن اساس تصمیم‌های لازم را بگیرد که البته این موضوع اگرچه ظاهراً خوشایند نیست، ولی باید شکرگزار این رشد و توانمندی کودک خود باشیم که با این علامت‌ها بروز پیدا می‌کند. در اینجا به نقطه اوج روابط انسانی می‌رسیم. ارتباط و گفت‌وگوی جهت‌دار و مدیریت‌شده، دو انسان که باوجود نسبت مادر و فرزندی، دارای دو شخصیت مستقل، قابل‌احترام و دارای قدرت تصمیم و اراده هستند.
مادر امیر به‌عنوان مدیر این ارتباط با درک شرایط رشدی کودکش و با در نظر گرفتن احساسات، خواسته‌ها و نیازهای او، وارد گفت‌وگو و تعامل می‌شود. البته در این تعامل و گفت‌وگو، احساسات، خواسته‌ها و نیازهای مادر نیز در کنار فرزند بررسی و تحلیل می‌شود. گام‌های این نوع از ارتباط زیبا، مهم و پیچیده در روابط بین ما و کودکانمان بدین شرح است:
۱- درباره احساسات و نیازهای کودک صحبت کنید.
۲- در مورد احساسات و نیازهای خود صحبت کنید.
۳- افکارمان را روی هم بگذاریم و راه‌حل‌های مختلف پیدا کنیم.
۴- تمامی نظرات را بدون ارزیابی و قضاوت بنویسیم.
۵- با کمک هم بهترین راه‌حل را پیدا کنیم.
به لطف حق، در شماره‌های آینده به‌تدریج به تحلیل و بررسی این گام‌ها و شیوه دقیق اجرای آن‌ها خواهیم پرداخت.
دکتر امیرمحمد شریف
روزنامه خراسان/خراسان رضوی – مورخ دوشنبه ۱۳۹۳/۰۶/۰۳ شماره انتشار ۱۸۷۶۷
دیدگاهتان را بنویسید